• https://api.whatsapp.com/send?phone=+905356864158
    • SATRANÇ VE AKIL ZEKA OYUNLARI DERSLERİMİZ BAŞLAMIŞTIR.
    • ÖZEL SATRANÇ DERSİ
    • Özel ve gurup satranç dersi almak için iletişim kutusundan ulaşabilirsiniz.
    • BİREBİR SATRANÇ BOYAMA KİTABI OKUL ÖNCESİ 5 6 7 YAŞ ÖĞRENCİLERİMİZ İÇİN
    • KİTAP ÇOÇUKLAR HEM EĞLENSİNLER HEM SATRANÇ ÖĞRENSİNLER. TALEP ETMEK İÇİN İLETİŞİM KUTUSUNA MESAJ BIRAKABİLİRSİNİZ.
    • DİKKAT VE ALGI TESTLERİMİZ OKUL ÖNCESİ VE 8-14 9- 60 YAŞ ARALIGINDAKİ DİKKAT VE GÖRSEL ALGILAMA TESTLERİMİZ ÇIKMIŞDIR.
    • İLETİŞİM KUTUSUNDAN İRTİBAT KURABİLİRSİNİZ.
    • SATRANÇ TAŞLARI TEMALI STİCKER
    • Sipariş için iletişim kısmından ulaşabilirsiniz
    • SATRANÇ VE AKIL ZEKA OYUNLARI ÜRÜNLERİNİ BU SAYFADA BULABİLİRSİNİZ
    • Bu alana bir metin ekleyebilir ve özelliklerini ayarlayabilirsiniz.
    • TÜRKİYE DE BİR İLK DÖRT KİŞİLİK SATRANÇ SİPARİŞ VE DETAYLAR İÇİN İLETİŞİM KISMINDAN ULAŞABİLİRSİNİZ.
    • Bu alana bir metin ekleyebilir ve özelliklerini ayarlayabilirsiniz.
Üyelik Girişi
Linkler
Site Haritası
YAZARLARIMIZ
Takvim
BİREBİRSATRANÇ BOYAMA KİTABI
 SATRANÇ BOYAMA KİTABI
Özel satranç dersi


reklam

KURALLAR





 
 
 


 

Satranç Kuralları


 

 


  
  
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
  
  
  
 
  
 


 

 


  
 


 

 


  
 


 



 





 


 


 


 


 

Satranca Dair


 

 

Nilay Özdemir tarafından yazıldı


 

 

Perşembe, 05 Mart 2009 22:45


 

 


  
 



 

FIDE Satranç Kuralları


 

ÖNSÖZ


 

FIDE Satranç Kuralları oyun
  sırasında çıkabilecek bütün durumları kapsayamaz ve de her türlü durumu bir
  kurala bağlayamaz. FIDE Satranç Kuralları içinde tam olarak yer almayan bir
  durumla karşılaşıldığında, burada tartışılmış eşdeğer durumları gözönüne alarak
  doğru bir yargıya varabilmek gerekir. FIDE Satranç Kuralları hakemlerin
  yeterli, adil ve tam olarak tarafsız olduklarını varsayar. Çok detaylı
  kurallar hakemin kanaat serbestliğini kısıtlar ve özel durumlardan
  kaynaklanan sorunlara çözüm bulmasını önleyebilir.


 

FIDE tüm oyuncu ve
  federasyonların bunları kabul etmesini bekler.


 

Üye bir federasyon aşağıdaki
  gereklere uyması şartıyla daha ayrıntılı kurallar koyabilir.


 

a) FIDE Satranç Kuralları ile herhangi
  bir şekilde çelişmeyecek.


 

b) Sadece kendi toprakları içinde
  geçerli olacak.


 

c) FIDE maçları, şampiyonaları ya da
  yükselme turnuvaları ve FIDE unvan ya da rating hesaplamalarına dahil
  turnuvalarda uygulanmayacak.


 

SATRANÇ OYUNUNUN
  KURALLARI


 

Madde 1: Satrancın
  Esasları


 

1.1. Satranç oyunu, ‘Satranç Tahtası’
  diye adlandırılan kare şeklinde bir alan üzerinde iki rakip arasında taşları
  sırayla oynatılmasıyla oynanır. Oyunu beyaz taşlarla oynayan oyuncu başlatır.
  Rakibi hamlesini yapmış olan taraf ‘hamlede’dir.


 

1.2. Her iki tarafın da amacı, rakip
  şahın kurallara uygun bir hamleyle yenmekten kurtulması mümkün olmayana dek
  rakip şaha saldırmaktır. Bunu başaran taraf rakibini ‘ Şah-Mat’ yapmış
  demektir ve oyunu kazanır. Mat olan taraf oyunu kaybeder.


 

1.3. Her iki taraf için de Şah-Mat yapmak
  mümkün değilse oyun berabere biter.


 

Madde 2: Tahta
  Üzerinde Taşların Başlangıç Konumu


 

2.1. Satranç tahtası çizgili 64 (8x8)
  eşit kareden oluşur ve kareleri sırayla açık (beyaz) ve koyu (siyah)
  renktedir.


 

Satranç tahtası iki rakip
  arasına beyaz renkli köşe karesi sağ tarafta olacak şekilde yerleştirilir.


 

2.2. Başlangıçta bir taraf 16 adet açık
  renkli (beyaz), diğer taraf 16 adet koyu renkli (siyah) taşa sahiptir.
  Bunlar:


 
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
 

   


    
   


   

   

Bir adet
    beyaz şah (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Bir adet
    beyaz vezir (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    beyaz kale (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    beyaz fil (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    beyaz at (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Sekiz adet
    beyaz piyon (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Bir adet
    siyah şah (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Bir adet
    siyah vezir (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    siyah kale (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    siyah fil (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    siyah at (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Sekiz adet
    siyah piyon (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

 

2.3. Başlangıç konumu şöyledir:


 


  
 


 

2.4. Sekiz dik sütuna ‘dikey’ (file),
  sekiz yatay satıra da ‘yatay’ (rank), köşe köşeye değen aynı renkte karelerin
  oluşturduğu hatta ise ‘çapraz’ ya da ‘diyagonal’ (diagonal) denir.


 

Madde 3: Taşların
  Hareketleri


 

3.1. Hiç bir taş aynı renkte başka bir taşın
  bulunduğu bir kareye gidemez. Eğer bir taş rakip bir taşın olduğu kareye
  giderse, rakip taş yenmiş olur ve tahta dışına çıkar. 3.2-3.8 maddelerinde
  tarif edilen hareketlere göre rakip taşı yeme imkanı varsa, yiyecek olan taş
  bu kareye saldırıyor demektir.


 

3.2. Fil bulunduğu karenin çaprazlarında
  herhangi bir kareye gidebilir.


 

3.3. Kale bulunduğu karenin dikey ve
  yataylarında herhangi bir kareye gidebilir.


 

3.4. Vezir bulunduğu karenin dikey, yatay
  ve çaprazlarında herhangi bir kareye gidebilir.


 

3.5. Fil, kale veya vezirle bu hamleler
  yapılırken, hamle yolu üzerinde bulunan bir taşınn üzerinden atlanamaz.


 

3.6. At yatay, dikey ya da çapraz yönde
  olmamak şartıyla bulunduğu kareye en yakın karelerden birine gidebilir. Madde
  3.1 gözönüne alındığında, hamlesini yapan bir at bitişik karelerden geömiyor
  sayılır.


 

3.7. a) Piyon bulunduğu dikeyde önündeki boş
  kareye doğru ilerler, ya da,


 

b) İlk hareketinde, (a) paragrafında
  yazdığı gibi bir kare ilerleyebilir veya bulunduğu dikeyde önündeki her iki
  karenin de boş olması şartıyla iki kare ilerleyebilir, ya da


 

c) Yan dikeyde bir önünde bulunan (ön
  çaprazda) rakip taşı yiyerek bu kareye gidebilir.


 

d) Bir piyon ilk hareketinde iki kare
  ilerleyip rakip piyonla yanyana gelirse, rakip piyon bu piyonu sanki bir kare
  ilerlemiş gibi kabul ederek yiyebilir. Bu hak sadece ilk defasında, yani iki
  kare çıkışı yapılır yapılmaz geçerlidir, bu harekete ‘geçerken alma’ (en
  passant) denir.


 

e) Bir piyon bulunduğu ilk konumdan
  ilerleyerek son sıraya (rakibin ilk yatayı) vardığında, aynı hamlenin bir
  parçası olarak aynı renkte bir vezir, veya bir kale, veya bir fil, veya bir
  at ile değiştirilir. Oyuncunun tercihi daha önce yenmiş olan taşlarla sınırlı
  değildir. Bu piyon hareketine ‘terfi’ denir ve yerine konan taş kurallara
  uygun olarak derhal devreye girer.


 

3.8. a) Şahın iki türlü hareketi vardır.


 

bir veya daha fazla rakip
  taş tarafından tehdit edilmemesi şartıyla komşu karelere gidebilir.


 

Rakip taşlar hareket
  edemiyor bile olsalar, tehdit yapıyor sayılırlar.


 

b) Rok. Bu şahla aynı sırada bulunan
  aynı renkli kalenin ortak hareketidir. Bu iki taşın hareketi tek bir hamle
  sayılır; şah bulunduğu kareden kaleye doğru iki kare ilerler ve ardından kale
  şahın üstünden atlayarak bir kare yanına (komşu kareye) konarak yapılır.


 

1) Şu durumlarda rok yapmak artık
  mümkün değildir:


 

- şah daha önce oynamışsa,
  ya da


 

- ilgili kale daha önce
  oynamışsa.


 

2) Şu durumlarda rok yapmak geçici
  olarak mümkün değildir:


 

- şahın durduğu, rok atarken
  geçeceği ve rok attığında gideceği kareler rakip taşlarca tehdit ediliyorsa,
  ya da


 

- Rok atılacak kale ile
  arasında herhangi bir taş varsa.


 

b) Rakip taş ya da taşlar tarafından
  tehdit ediliyorsa, bu taş ya da taşlar hareket edemiyor bile olsalar şah
  tehdit altındadır. (şah çekilmiştir)


 

Şah çekmeyi beyan etmek
  zorunlu değildir.


 

Oyuncular şahlarını tehdit
  altında bırakacak hamle yapamazlar.


 

Madde 4: Taşların
  Oynatılması


 

4.1. Hamleler tek elle yapılmalıdır.


 

4.2. Önceden niyetini belli etmek
  şartıyla (örneğin ‘düzeltiyorum’ veya ‘j’adoube – jadob’ diyerek) oyuncu bir
  ya da daha fazla taşı düzeltebilir.


 

4.3. Madde 4.2.’de açıklanan durum hariç,
  sıradaki oyuncu bilerek


 

a) birden fazla taşa dokunmuşsa,
  oynayabileceği ya da yiyebileceği ilk dokunduğu taşı oynamalı ya da
  yemelidir, ya da


 

b) iki taraftan da birer taşa
  dokunmuşsa, dokunduğu kendi taşıyla dokunduğu rakip taşı almalıdır, bu mümkün
  değilse oynanabilecek ya da yenebilecek ilk dokunduğu taşı oynamalı ya da
  yemelidir. Hangisine önce dokunduğu belli değilse oyuncunun öncelikle kendi
  taşı dokunulmuş sayılır.


 

4.4. a) Eğer oyuncu şah ve kalesine bilerek dokunmuşsa bu
  kaleyle mümkünse rok atmalıdır.


 

b) Eğer oyuncu bilerek kalesini ve
  sonra şahını tutmuşsa bu hamlede bu yöne rok atamaz ve madde 4.3.a uygulanır.


 

4.5. Eğer oyuncu rok yapmaya niyetlenerek
  aynı anda şah ve kalesini tutmuş fakat bu yöne rok atması mümkün değilse
  diğer tarafa rok atmakla şahını oynamak arasında tercih yapar, şahın yapacak
  hamlesi yoksa dilediği hamleyi yapmakta serbesttir.


 

4.6. Dokunulan taşların hiçbiri
  oynanamıyor ya da yenemiyorsa, oyuncu herhangi bir hamle yapabilir.


 

4.7. Rakibi bu maddelerden herhangi
  birini ihlal etmiş bir oyuncu, kendisi bir taşa bilerek dokunursa bu konuda
  herhangi bir hak iddia edemez.


 

4.8. Bir taş kurallara uygun bir hamle
  olarak ya da bir hamlenin kısmı olarak bir kareye bırakılmışsa bu taş başka
  bir yere oynanamaz. Hamle, madde 3’de belirtilen şartlar yerine
  getirildiğinde yapılmış olur.


 

Madde 5: Oyunun
  Bitişi


 

5.1. a) Oyun, rakibini kurallara uygun bir hamleyle mat
  yapan oyuncu tarafından kazanılır. Mat yapan hamlenin kurallara uygun bir
  hamle olması halinde, oyun derhal sona erer.


 

b) Rakibi oyunu terkeden oyuncu oyunu
  kazanır. Oyun derhal sona erer.


 

5.2. a) Sırada olan oyuncu kurallara uygun bir hamle
  yapamıyor ve şahı da tehdit altında bulunmuyor ise oyun berabere biter. Bu
  durumda oyun ‘pat’ olarak bitmiş olur. Pat yapan hamlenin kurallara uygun bir
  hamle olması halinde, oyun derhal sona erer.


 

b) Her iki taraf için de herhangi bir
  dizi hamle ile, rakip şahı mat yapmak mümkün değilse oyun berabere biter.
  Oyun ‘ölü konum’ ile bitmiş olur. Bu konumu ortaya çıkaran hamlenin kurallara
  uygun bir hamle olması halinde, oyun derhal sona erer.


 

c) İki taraf oyun sırasında aralarında
  anlaşırlarsa oyun berabere biter. Oyun derhal sona erer. (bkz. Madde 9.1.)


 

d) Belli bir konum tahtada üç defa
  tekrarlanmış veya yapılacak hamleyle tekrarlanıyorsa oyun berabere
  yapılabilir. (bkz. Madde 9.2.)


 

e) Son 50 hamle her iki oyuncu
  tarafından da piyon sürmeden ve taş yenmeden geçirilmişse oyun berabere
  yapılabilir. (bkz. Madde 9.3.)


 

Madde 6 : Satranç
  Saati


 

6.1. ‘Satranç Saati’, aynı anda sadece
  biri çalışabilecek şekilde birbirine bir mekanizmayla bağlanmış iki
  göstergeli bir saattir. Satranç Kuralları içinde ‘saat’ bu iki göstergeden
  biri anlamına gelir.


 

‘Bayrak Düşmesi’ ise
  oyuncuya tanınan zamanın bitmesi anlamına gelir.


 

6.2. a) Satranç saati kullanıldığında ya her bir oyuncuya
  belirli bir sayıda hamle veya tüm hamleleri için belirli bir zaman verilir,
  ya da baştan verilen belirli bir süre haricinde oyuncular her hamle için ek
  bir süre daha alırlar. Bunlar baştan belirtilmelidir.


 

Oyuncunun bir önceki zaman
  diliminden artırdığı süre yine kendisinindir, toplam zamanına eklenir,
  ‘eklemeli’ tempoda böyle değildir.


 

b) ‘Eklemeli’ tempoda ise her bir
  oyuncuya ‘esas’ düşünme süresi ve her bir hamle için ‘ek’ düşünme süresi
  verilir. Esas süre ancak ek süre bittiğinde geri saymaya başlar. Ek süre
  bitmeden saate basması halinde oyuncunun esas süresi değişmez, ek sürenin ne
  kadarını kullandığı önemli değildir.


 

6.3. Her iki göstergede de birer ‘bayrak’
  vardır. Bayraklardan biri düşer düşmez Madde 6.2.a’daki şartlar gözden
  geçirilmelidir


 

6.4. Oyun başlamadan önce, hakem
  saatlerin nereye konacağına karar verir.


 

6.5. Oyunun başlangıcı için belirtilen
  saatte beyaz oyuncunun saati çalıştırılarak oyun başlatılır.


 

6.6. Oyunun başlangıcında her iki oyuncu
  da mevcut değilse, yarışma tüzüğünde başkaca bir kural belirtilmemiş veya
  hakem farklı bir karar vermiyorsa, beyaz taşlarla oynayacak oyuncu gelene
  kadarki zamanı kaybeder.


 

6.7. Programda belirtilen oyun başlangıç
  saatine göre bir saatten fazla geç gelen oyuncu(lar) turnuva tüzüğü ya da
  hakem aksi karar vermemişse oyunu kaybeder.


 

6.8. a) Oyun sırasında, hamlesini tahta
  üzerinde yapmış olan oyuncu kendi saatini durduracak ve rakibininkini
  çalıştıracaktır. Oyuncunun saatini durdurmasına engel olunmamalıdır. Eğer
  yapılmış olan son hamle oyunu sona erdirmiyorsa, saate basmadıkça hamlesini
  tamamlamış sayılmaz(Bkz. Madde 5.1, 5.2).


 

Oyuncunun tahta üzerinde
  hamle yapmasıyla saate basması arasındaki süre oyuncuya verilen sürenin bir
  parçası sayılır.


 

b) Saate hamle yapılan elle basılır.
  Saat tuşunun üzerinde parmak bekletmek, ya da eli az üstünde tutmak yasaktır.


 

c) Oyuncular saate ölçülü
  davranmalıdırlar. Saate kuvvetli basmak, ele almak ya da devirmek yasaktır.
  Aksi haller Madde 13.4’e göre cezalandırılacaktır.


 

d) Eğer bir oyuncu saati
  kullanamıyorsa, hekemce kabul edilebilir bir yardımcı kendisine temin
  edilebilir. Saatler hakem tarafından uygun bir şekilde ayarlanacaktır.


 

6.9. Hakemin şahit olması, ya da
  oyunculardan birinin yapacağı geçerli bir iddia durumunda bayrak düşmüş
  olarak kabul edilir.


 

6.10. Madde 5.1 veya 5.2.a, b veya c
  maddelerinin birindeki durumlar haricinde, eğer bir oyuncu belirtilen süre
  içinde belirtilen belli sayıdaki hamleyi yapmamışsa oyunu kaybeder. Eğer son
  konumda, rakip oyuncunun herhangi bir dizi hamle sonunda, hatta en kötü karşı
  oyuna rağmen şah-mat yapma imkanı yoksa oyun berabere biter.


 

6.11. Görünür bir kusur yoksa, saatlerdeki
  göstergeler esas alınır. Bariz bir kusur olması halinde saat değiştirilir. Değişim
  sırasında hakem en iyi kanaatini kullanarak zamanları belirleyecektir.


 

6.12. Her iki bayrak da düşmüşse ve
  hangisinin daha önce düştüğü tesbit edilemiyorsa, oyun devam eder.


 

6.13. a) Oyuna müdahele etmesi gerektiğinde, hakem
  saatleri durduracaktır.


 

b) Hakemin yardımı gerekliyse oyuncu
  saati durdurabilir, örnek olarak piyon terfisinin sözkonusu olduğu bir
  durumda, gereken taş oyuncunun elinde olmayabilir.


 

c) Oyunun ne zaman tekrar başlayacağına
  hakem karar verir.


 

d) Hakem çağırmak için oyunculardan
  biri saatleri durdurmuşsa, hakem oyuncunun saati durdurmasının gerekli olup
  olmadığını değerlendirecektir. Eğer oyuncunun saati durdurmak için haklı bir
  gerekçesi yoksa, oyuncu madde 13.4’e göre cezalandırılacaktır.


 

6.14. Kuraldışı bir durum oluşmuş ve/veya
  taşlar daha önceki bir konuma döndürülecekse, hakem zamanları ayarlamak için
  en iyi kanaatini kullanacaktır. Eğer gerekliyse, saatin hamle sayacını da
  ayarlayacaktır.


 

6.15. Tahtadaki konumu, numarasız veya
  numaralarıyla beraber hamleleri ve zamanları gösteren ekran, monitör, veya
  gösterim panoları turnuva salonunda kullanılabilir, ama oyuncular bunları
  temel alarak herhangi bir iddiada bulunamaz.


 

Madde 7 : Kuraldışı
  Durumlar


 

7.1. a) Oyun esnasında başlangıç konumunun
  yanlış olarak oyuna başlandığı farkedilirse oyun iptal olacak ve yenisi
  oynanacaktır.


 

b) Oyun esnasında farkedilen yanlışlık
  sadece Madde 2.1.’in ihlali ise oyun devam eder, fakat o andaki konum doğru
  yerleştirilmiş bir tahtaya aktarılır.


 

7.2. Oyuncular ters renklerde oyuna
  başlamışlarsa, hakemin aksi yönde bir kararı olmazsa oyun devam eder.


 

7.3. Eğer bir oyuncu bir, ya da birden
  fazla taşı devirir, yerlerini bozarsa bunları kendi zamanı içinde doğru
  yerlerine koyacaktır. Eğer gerekliyse, rakip veya oyuncunun kendisi saatleri
  durduracak ve hakemden yardım isteyecektir. Hakem, taşları bozan oyuncuya
  ceza verebilir.


 

7.4. a) Eğer oyun esnasında kuraldışı bir
  hamlenin yapılmış olduğu belirlenirse konum kuraldışı hamlenin hemen öncesine
  getirilecektir. Kuraldışı durumun hemen öncesi belirlenemiyorsa oyun bundan
  önceki belirlenebilen son konumdan devam edecektir. Saatler Madde 6.14.’e
  göre ayarlanır. Madde 4.3.’e göre kuraldışı hamle yerine başka bir hamle
  yapılır. Oyun bundan sonra devam edecektir.


 

b) Madde 7.4.a'ya göre gerekli uygulama
  yapıldıktan sonra, ilk iki kez için hakem rakip oyuncuya her seferinde iki
  dakika ekleyecektir;aynı oyuncunun üçüncü defa kuraldışı hamle yapması
  halinde, oyun bu oyuncu için hakem tarafından kayıp ilan edilecektir.


 

7.5. Eğer oyun esnasında taşların doğru
  yerlerinden kaydığı belirlenirse, konum kuraldışı hamlenin hemen öncesine
  getirilecektir. Kuraldışı durumun hemen öncesi belirlenemiyorsa, oyun bundan
  önceki belirlenebilen son konumdan devam edecektir. Saatler Madde 6.14.’e
  göre ayarlanır. Oyun bundan sonra devam edecektir.


 

Madde 8 : Hamlelerin
  Kaydedilmesi


 

8.1. Oyun boyunca her oyuncu kendi
  hamlelerini ve rakibinin hamlelerini, cebirsel notasyonla (bkz. Ek E) hamle
  hamle ve mümkün olduğunca açık ve okunaklı olarak yarışmaya ait notasyon
  kağıdına yazacaklardır.


 

Bir oyuncu, eğer isterse
  rakibinin hamlesine, kaydetmeden önce cevap verebilir. Yenisini yapmadan önce
  öncekini kaydetmek zorundadır. Beraberlik teklifi her iki notasyon kağıdına
  da kaydedilmelidir. (bkz. Ek E.12)


 

Bir oyuncu yazamıyorsa
  hakemin oyunun başında karar vereceği bir miktar süre saatinden düşülecektir.
  Eger bir oyuncu saate basamıyorsa, hakemin kabul edebileceği bir yardımcı
  kendisine saate basılması için verilebilir. Saatler hakem tarafından adil bir
  şekilde ayarlanacaktır.


 

8.2. Notasyon kağıdı istediği an hakeme
  açık olacaktır.


 

8.3. Notasyon kağıdı turnuva
  organizasyonunun malıdır.


 

8.4. Oyuncunun saatinde beş dakikadan az
  zaman kalmış ve de eklemeli saat her hamle için 30 saniyeden az süre
  veriyorsa Madde 8.1.’de yer alan şartları yerine getirmek zorunlu değildir.
  Bayraklardan biri düşer düşmez oyuncu eksik hamlelerini notasyon kağıdına
  yazarak tamamlamalıdır.


 

8.5. a) Her iki oyuncu da Madde 8.4. çerçevesinde
  yazamıyorsa, hakem veya başka bir yardımcı orada bulunup hamleleri kaydetmeye
  çalışmalıdır. Bu durumda bayraklardan biri düşer düşmez hakem saatleri
  durduracaktır. Bunun üzerine oyuncular hakemin, ya da rakibinin kağıdını
  kullanarak hamlelerini yazacaklardır.


 

b) Madde 8.4.’e göre yazamayan sadece
  bir tarafsa, bayrak düşer düşmez hamle yapmadan önce eksik hamlelerini
  yazmalıdır. Sıra kendinde olmak şartıyla rakibinin kağıdını kullanabilir, ama
  hamle yapmadan önce rakibinin kağıdını iade etmelidir.


 

c) Eksiksiz bir notasyon kağıdı mevcut
  değilse, ikinci bir tahta üzerinde oyuncular hakem veya bir yardımcı
  nezaretinde bu eksiklikleri bulmalıdırlar. Yardımcı konumunda olan kişi oyunu
  tekrarlamadan önce, il olarak mevcut konumu, saatlerdeki süreleri ve eğer
  biliniyorsa kaç hamle yapılmış olduğunu kaydedecektir.


 

8.6. Notasyon kağıtları tamamlanamıyorsa
  ve bayrağı düşen oyuncunun zaman kontrolunu geçemediği gösterilemiyorsa ve
  daha fazla hamle yapıldığı açık olarak belli değilse, bir sonraki hamle bir
  sonraki zaman kontrolunun ilk hamlesi sayılır.


 

8.7. Oyun sonuçlanınca, oyuncular sonucu
  da yazarak her iki kağıdı da imzalayacaklardır. Imzalanmış sonuçlar yanlış
  yazılmış olsa bile, hakem başka bir karar vermezse geçerli sayılacaklardır.


 

Madde 9 : Berabere
  Biten Oyun


 

9.1. Bir oyuncu tahta üzerinde bir
  hamleri yaptıktan sonra berabere önerebilir. Bu teklifi kendi saatini
  durdurmadan (ve rakibinin saatini çalıştırmadan) önce yapmalıdır. Bunun
  haricinde yapılan beraberlik önerileri de geçerlidir, fakat Madde 12.5 de
  gözönüne alınmalıdır. Beraberlik teklifine ek olarak herhangi bir şart öne
  sürülemez. Her iki durumda da beraberlik teklifi geri çekilemez ve rakip
  kabul edene, sözlü olarak reddedene, taş oynama veya alma niyetiyle bir taşa
  dokunana kadar geçerlidir, ya da oyun başka bir yolla neticelendirilir.


 

Beraberlik teklifi her iki
  oyuncu tarafından da notasyon kağıdına bir işaret konarak not edilir (bkz. Ek
  E).


 

Madde 9.2, 9.3 veya 10.2'ye
  göre yapılan beraberlik talepleri aynı zamanda bir beraberlik teklifi olarak
  kabul edilirler.


 

9.2. Hamlede olan oyuncunun talebi
  üzerine, eğer aynı konum tahta üzerinde en az üç defa aşağıdaki şekillerde
  oluşmuşsa (peşpeşe hamle tekrarı ile oluşması gerekmez) oyun berabere olur.


 

a) eğer oyuncu notasyon kağıdına önce
  hamlesini yazmış, hakeme bu hamleyi yapacağını bildirmiş ve bu hamle ile aynı
  konum oluşacaksa, ya da


 

b) son yapılan hamle ile ortaya çıkan
  konum tekrarlanıyor ve sıradaki oyuncu beraberlik talebinde bulunuyorsa.


 

(a) ve (b)’deki konumlar,
  hepsinde de eğer aynı oyuncu hamledeyse, aynı cins ve renkteki taşlar aynı
  karelerde duruyorsa ve her iki oyuncunun da taşlarının mümkün olan tüm
  hamleleri aynen varsa, aynı sayılır. Söz konusu konumlardan birinde geçerken
  alma hakkı varsa veya rok atma hakkı kaybolmuşsa, aynı sayılmaz.


 

9.3. Hamlede olan oyuncunun talebi
  üzerine, aşağıdaki durumlardan biri oluşmuşsa oyun berabere biter.


 

a) hamlesini kağıdına yazmış, hakeme bu
  hamleyi yapacağını bildirmiş ve bu hamle ile, her iki taraf da son 50 hamleyi
  piyon sürmeden ve taş yemeden geçirmiş olacaksa, ya da


 

b) son 50 hamle içinde her iki taraf da
  piyon sürmemiş ve taş yememiş ise


 

9.4. eğer bir oyuncu 9.2 veya 9.3'e göre
  beraberlik talebinde bulunmadan hamle yaparsa, o hamle için beraberlik isteme
  hakkını kaybeder.


 

9.5. Eğer bir oyuncu Madde 9.2 ya da
  9.3’e göre berabere iddia ederse, derhal saatini durduracaktır. İddiasını
  geri alamaz.


 

a) eğer iddia doğru ise oyun derhal
  berabere biter,


 

b) eğer iddia doğru değilse, hakem
  rakibin süresine üç dakika ekleyecektir. Ayrıca, iddia sahibinin iki
  dakikadan çok zamanı varsa, süresini yarıya indirir, indirilen süre üç
  dakikadan çok olmayacaktır. Toplam zaman iki dakikadan az ama bir dakikadan
  çoksa, kalan süreyi bir dakikaya ayarlar. Eğer toplam süre bir dakikadan az
  ise, hakem iddia sahibinin süresine dokunmayacaktır. Oyun bundan sonra devam
  edecek ve niyetlenen hamle oynanacaktır.


 

9.6. Herhangi bir dizi hamle yaparak,
  hatta en kötü oyunla bile mat yapılması mümkün olmayan bir konuma erişilmişse
  oyun berabere olur. Oyun derhal sona erer.


 

Madde 10 : Giyotin


 

10.1. Giyotin kalan tüm hamlelerin belirli
  bir zamanda tamamlanacağı, oyunun son safhasıdır.


 

10.2. Eğer oyuncunun iki dakikadan az
  zamanı kalmışsa bayrağı düşmeden önce berabere iddia edebilir. Oyuncu
  saatleri durduracak ve hakemi çağıracaktır.


 

a) Eğer hakem rakibin oyunu normal
  yollarla kazanmak için çaba göstermediğini veya oyunun normal yollarla kazanılamayacağını
  kabul ederse beraberlik ilan edecektir. Yoksa kararını erteleyecek veya
  talebi reddedecektir.


 

b) Eğer hakem kararını ertelemişse,
  rakibe iki dakika zaman ekleyebilir ve oyun mümkünse bir hakem nezaretinde
  devam edecektir. Hakem oyun sonucunu bayraklardan biri düştükten sonra ilan
  edecektir.


 

c) Eğer hakem talebi reddetmişse,
  rakibe iki dakika ekleyecektir.


 

d) Madde 10.2.a, b veya c'ye göre
  verilen kararlar nihaidir.


 

10.3. Her iki bayrak da düşmüşse ve önce
  hangisinin düştüğü tesbit edilemiyorsa oyun berabere biter.


 

Madde 11 : Puanlama


 

11.1. Baştan farklı bir şey ilan
  edilmemişse, oyunu normal yollarla veya hükmen kazanan oyuncu bir puan alır
  (1 puan), hükmen veya normal yollardan kaybeden oyuncu puan alamaz (0 puan)
  ve berabere yapan oyuncu yarım puan alır (½ puan)


 

Madde 12 :
  Oyuncuların İdaresi


 

12.1. Oyuncular satrancın itibarını
  zedeleyecek hareketlerde bulunmayacaklardır.


 

12.2. Oyun süresince oyuncuların not
  tutmaları, bilgi veya tavsiye kaynaklarına başvurmaları, ya da başka bir tahta
  üzerinde analiz yapmaları yasaktır.


 

Notasyon kağıdı sadece
  hamleler, saatlerdeki süreler, beraberlik teklifi ve iddiayla ilgili başka
  şeyleri not etmek için kullanılacaktır.


 

12.3. Oyununu bitirmiş oyuncular seyirci
  sayılırlar.


 

12.4. Oyuncuların hakemden izin almadan
  ‘oyun sahasını’ terketmeleri yasaktır. Oyun sahası, oyun salonu,tuvaletler,
  dinlenme odaları, oyuncuların temiz hava ve kirli hava almak için çıktıkları
  yerler ve hakemin belirlediği diğer bölgeler olarak tanımlanır.


 

Hamlede olan oyuncu hakemden
  izin almadan oyun salonunu terkedemez.


 

12.5. Rakip oyuncuyu herhangi bir şekilde
  rahatsız etmek veya dikkatini dağıtmak yasaktır, sürekli olarak inatla
  berabere teklifi de buna dahildir.


 

12.6. 12.1-12.5 maddelerinin herhangi bir kısmının
  ihlali Madde 13.4’e göre cezalandırılacaktır.


 

12.7. Satranç kurallarına uymayı inatla
  reddeden oyuncu oyunu kaybeder. Rakibin puanı hakem tarafından belirlenir.


 

12.8. Her iki oyuncu da Madde 12.7’ye göre
  suçlu bulunursa oyun her ikisi için de kayıp ilan edilir.


 

Madde 13 : Hakemin
  Rolü (Önsöz’e Bakınız)


 

13.1. Hakem, satranç kurallarına sıkıca
  uyulduğunu görecektir.,


 

13.2. Hakem yarışmayla en iyi şekilde
  ilgilenecektir. İyi oyun ortamını ve oyuncuların rahatsız edilmemesini
  sağlamalıdır. Yarışmanın gidişini idare edecektir.


 

13.3. Hakem özellikle oyuncular zaman
  sıkışıklığı içindeyken oyunları gözleyecek, verdiği kararları uygulayacak ve
  gerekli gördüğünde oyunculara ceza verecektir.


 

13.4. Hakem aşağıdaki cezalardan birini
  veya daha çoğunu uygulayabilir:


 

a) bir uyarı,


 

b) rakibinin saatine süre eklemek,


 

c) cezalandırılan oyuncunun süresini
  azaltmak,


 

d) oyunu kayıp ilan etmek,


 

e) hatalı tarafın o oyundan alacağı
  puanı azaltmak,


 

f) diğer tarafın o oyundan alacağı
  puanı tam puana kadar artırmak,


 

g) yarışmadan çıkarmak.


 

13.5. Dış kaynaklı bir rahatsız edilme
  olduğunda, hakem her iki tarafa da ek süre verebilir.


 

13.6. Hakem, Satranç Kurallarında
  belirtilen durumlar haricinde oyuna müdahele etmemelidir. Oyunculardan en az
  birinin tüm süresini bitirdiği madde 8.5'in uygulanması haricinde, hamle
  sayısını bildirmemelidir. Hakem oyuncuya rakibinin hamle yapmış olduğunu
  bildirmekten kaçınmalıdır.


 

13.7. Diğer oyuncular veya seyirciler oyun
  hakkında konuşmak veya oyuna müdahele etmemek durumundadırlar. Eğer
  gerekliyse, hakem aykırı davrananları oyun salonunun dışına çıkartabilir.


 

Madde 14 : FIDE


 

14.1. Üye federasyonlar Satranç Kuralları
  ile ilgili sorunlarda resmi bir karar verebilmek için FIDE’ye danışabilirler.


 

EKLER


 

A. Ertelenmiş (
  Ajurne ) Oyunlar


 

A1. a) Bir oyun eğer seans için öngörülen zaman sonunda
  bitmemişse, hakem sıradaki oyuncudan ‘gizli hamle’ yapmasını isteyecektir.
  Oyuncu hamlesini açıkça anlaşılır şekilde notasyon kağıdına yazacak,
  kendisinin ve rakibinin kağıtlarını zarfa koyacak, zarfı kapatacak ve bundan
  sonra rakibininkini çalıştırmadan saatini durduracaktır. Saati durdurana dek
  oyuncunun gizli hamleyi değiştirme hakkı vardır. Hakemin gizli hamle
  yapılmasını söylemesinden sonra, oyuncu hamlesini tahta üzerinde yaparsa bu
  hamleyi kağıdına gizli hamle olarak yazmalıdır.


 

b) Seansın sona ermesinden önce hamlede
  olan oyuncu oyunu ajurne ederse, seansın sonunda yapılıyormuş gibi
  değerlendirilir.


 

A2. Zarfın üzerinde aşağıdakiler
  yazılacaktır:


 

a) oyuncuların adları,

  b) gizli hamle
  öncesi son konum,

  c) her iki
  oyuncunun da kullandığı süreler,

  d) gizli hamleyi
  yapan oyuncunun adı,

  e) gizli hamlenin
  kaçıncı hamle olduğu,

  f) eğer ajurneden
  önce yapılmışsa, beraberlik teklifi,

  g) oyunun devam
  edeceği gün, saat ve yer.


 

A3. Hakem zarfın üzerindeki bilgilerin
  doğruluğunu kontrol edecektir ve zarfın korunmasından sorumludur.


 

A4. Eğer ajurne yapıldıktan sonra bir
  oyuncu beraberlik teklif ederse, bu teklif Madde 9.1’e göre rakip oyuncu
  kabul veya ret edene dek geçerlidir.


 

A5. Oyun devam edeceği zaman, gizli hamle
  öncesi son konum tahtaya dizilecek ve ajurne edildiği andaki sürelere göre
  saatler ayarlanacaktır.


 

A6. Oyunun devamından önce beraberlikte
  anlaşılmışsa veya bir taraf hakeme terk ettiğini bildirirse oyun sonuçlanmış
  olur.


 

A7. Zarf ancak gizli hamleye cevap
  verecek oyuncu mevcutsa açılacaktır.


 

A8. Madde 6.9 ve 9.6 haricinde eğer gizli
  hamle


 

  1.   belirsizse

  2.   yanlışsa

  3.   kuraldışı
      bir hamleyse

 
 
 

bu hamleyi yapan oyuncu
  oyunu kaybeder.


 

A9. Oyunun devamı için anlaşılmış saatte,


 

  1.   gizli
      hamleye cevap verecek oyuncu mevcutsa zarf açılır, gizli hamle tahta üzerinde
      yapılır ve saate basılır.

  2.   gizli
      hamleye cevap verecek oyuncu yoksa, onun sati çalıştırılır. Bu oyuncu
      geldiğinde masaya oturmadan saati durdurup hakemi çağırabilir, zarf o zaman
      açılır, gizli hamle tahta üzerinde yapılır ve tekrar saat çalıştırılır.

  3.   gizli
      hamleyi yapan oyuncu yoksa, rakip oyuncu hamlesini tahta üzerinde yapmadan
      kağıdına yazıp zarfa koyma hakkına sahiptir. Bu durumda diğer oyuncu
      geldiğinde açılmak üzere zarf hakeme verilecek ve hakem tarafından
      korunacaktır.

 
 
 

A10. Ajurneye bir saatten fazla geç kalan
  oyuncu oyunu kaybeder. Bununla beraber, geç kalan oyuncu gizli hamleyi
  yapansa, aşağıdaki durumlar hariç tutulur:


 

  1.   Gelmeyen
      oyuncu yaptığı gizli hamleyle mat yapmışsa, ya da

  2.   Gelmeyen
      oyuncu yaptığı gizli hamleyle pat yapmışsa veya konum Madde 9.6’da tanımlanan
      bir hale gelmişse, ya da

  3.   Gelmiş
      olan oyuncu Madde 6.9’a göre zamandan kaybetmişse.

 
 
 

A11. a) Eğer gizli hamlenin bulunduğu zarf
  kayıpsa, oyun ajurne konumundan devam edecek, saatler ajurne zamanına göre
  ayarlanacaktır. Oyuncuların kullanmış oldukları süreler belli değilse,
  saatler hakem tarafından ayarlanacaktır. Gizli hamleyi yapmış olan oyuncu,
  yapmış olduğunu bildirdiği hamleyi tahta üzerinde yapacaktır.


 

b) Eğer ajurne konumunu dizmek mümkün
  değilse, oyun iptal edilir ve yenisi oynanır.


 

A12. Oyunun devamında, oyunculardan biri
  hamle yapmadan önce saatlerdeki sürelerin yanlış ayarlanmış işaret ederse
  hata düzeltilmelidir. Hakem çok vahim sonuçlar doğuracağına kanaat etmezse
  daha sonra yapılan iddialar dikkate alınmaz ve herhangi bir düzeltme
  yapılmaz.


 

A13. Her devam seansının süresi hakemin
  saatiyle kontrol edilecektir. Ajurnelerin başlangıç ve bitiş saatleri önceden
  ilan edilecektir.


 

B. Hızlı Satranç


 

B1. Hızlı Satranç bütün hamlelerin 15 ile
  60 dakika arasında sabit bir sürede tamamlanacağı bir oyun temposudur.


 

B2. Burada yazanlar hariç, oyunda FIDE
  Satranç Kuralları geçerlidir.


 

B3. Oyuncuların hamleleri kaydetmeleri
  gerekli değildir.


 

B4. Her iki oyuncu da 3 (üç) hamle
  yaptıktan sonra, taşların yanlış dizilmesi, satranç tahtasının yanlış
  konulması veya saatlerdeki yanlışlıkla ilgili iddialar yapılamaz.


 

B5. Yalnızca oyuncuların biri veya her
  ikisi tarafından istenirse, hakem Madde 4 ve 10’a göre kararlar verecektir.


 

B6. Bir oyuncu tarafından geçerli bir
  iddia yapıldığında bayrak düşmüş sayılır. Hakem bayrak düşmesini işaretten
  kaçınacaktır.


 

B7. Zamandan kazanç iddia etmek için,
  iddia eden taraf saati tamamen durduracak ve hakemi haberdar edecektir.
  İddianın kabul edilmesi için her iki saat de durdurulduktan sonra iddia
  sahibinin bayrağının düşmemiş, rakibininki ise düşmüş olması gerekir.


 

B8. Her iki bayrak da düşmüş ise oyun
  berabere olur.


 

C. Yıldırım


 

C1. Yıldırım bütün hamlelerin 15 dakikadan
  az sabit bir sürede
  tamamlanacağı bir oyun temposudur.


 

C2. Burada yazanlar hariç, oyunda Hızlı
  Satranç kuralları uygulanır.


 

C3. Kuraldışı bir hamle saate
  basılmasıyla tamamlanmış olur. Rakip bu durumda hamlesini yapmadan önce
  kazanç iddia edebilir. Rakip hamlesini yaptıktan sonra kuraldışı hamle
  düzeltilemez.


 

C4. Kazanabilmek için ‘mat yapma
  potansiyeli’ gereklidir. Bu, kurallara uygun bir şekilde nihai bir konum elde
  edip - helpmat mantığıyla da olabilir - rakibin herhangi bir hamlesine karşı
  şah çekip mat yapabilmek şeklinde tanımlanır. Böylece tek bir şaha karşı tek
  şah ve iki at yeterli olmaz, ama tek şah ve tek ata karşı tek şah ve tek kale
  yeterlidir.


 

C5. Madde 10.2 geçerli değildir.


 

D. Hakemin
  Bulunmadığı Hallerde Giyotin


 

D1. Madde 10’a göre oynanan oyunlarda,
  bir oyuncu saatinde iki dakikadan az zaman kaldığında ve bayrağı düşmeden
  önce beraberlik iddia
  edebilir. Bu, oyunu neticelendirir. İddiada aşağıdakilerden biri temel
  alınacaktır:


 

a) rakip normal yollarla kazanamaz ise,
  ya da


 

b) rakip oyuncu oyunu normal yollarla
  kazanmak için gayret göstermiyorsa.


 

(a)’da oyuncu son konumu
  yazmalı ve rakibi de doğrulamalıdır.


 

(b)’de ise oyuncu son konumu
  yazmalı ve son konuma dek tutulmuş ve oyun kesilmeden önce tamamlanmış
  olannotasyon kağıdını teslim etmelidir. Rakip hem son konumu, hem de notasyon
  kağıdını doğrulamalıdır.


 

İddia, vereceği karar nihai
  olacak bir hakeme iletilecektir.


 



 





 
 
 


 

Satranç Kuralları


 

 


  
  
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
  
  
  
 
  
 


 

 


  
 


 

 


  
 


 



 





 


 


 


 

 

Satranca Dair


 

 

Nilay Özdemir tarafından yazıldı


 

 

Perşembe, 05 Mart 2009 22:45


 

 


  
 



 

FIDE Satranç Kuralları


 

ÖNSÖZ


 

FIDE Satranç Kuralları oyun
  sırasında çıkabilecek bütün durumları kapsayamaz ve de her türlü durumu bir
  kurala bağlayamaz. FIDE Satranç Kuralları içinde tam olarak yer almayan bir
  durumla karşılaşıldığında, burada tartışılmış eşdeğer durumları gözönüne alarak
  doğru bir yargıya varabilmek gerekir. FIDE Satranç Kuralları hakemlerin
  yeterli, adil ve tam olarak tarafsız olduklarını varsayar. Çok detaylı
  kurallar hakemin kanaat serbestliğini kısıtlar ve özel durumlardan
  kaynaklanan sorunlara çözüm bulmasını önleyebilir.


 

FIDE tüm oyuncu ve
  federasyonların bunları kabul etmesini bekler.


 

Üye bir federasyon aşağıdaki
  gereklere uyması şartıyla daha ayrıntılı kurallar koyabilir.


 

a) FIDE Satranç Kuralları ile herhangi
  bir şekilde çelişmeyecek.


 

b) Sadece kendi toprakları içinde
  geçerli olacak.


 

c) FIDE maçları, şampiyonaları ya da
  yükselme turnuvaları ve FIDE unvan ya da rating hesaplamalarına dahil
  turnuvalarda uygulanmayacak.


 

SATRANÇ OYUNUNUN
  KURALLARI


 

Madde 1: Satrancın
  Esasları


 

1.1. Satranç oyunu, ‘Satranç Tahtası’
  diye adlandırılan kare şeklinde bir alan üzerinde iki rakip arasında taşları
  sırayla oynatılmasıyla oynanır. Oyunu beyaz taşlarla oynayan oyuncu başlatır.
  Rakibi hamlesini yapmış olan taraf ‘hamlede’dir.


 

1.2. Her iki tarafın da amacı, rakip
  şahın kurallara uygun bir hamleyle yenmekten kurtulması mümkün olmayana dek
  rakip şaha saldırmaktır. Bunu başaran taraf rakibini ‘ Şah-Mat’ yapmış
  demektir ve oyunu kazanır. Mat olan taraf oyunu kaybeder.


 

1.3. Her iki taraf için de Şah-Mat yapmak
  mümkün değilse oyun berabere biter.


 

Madde 2: Tahta
  Üzerinde Taşların Başlangıç Konumu


 

2.1. Satranç tahtası çizgili 64 (8x8)
  eşit kareden oluşur ve kareleri sırayla açık (beyaz) ve koyu (siyah)
  renktedir.


 

Satranç tahtası iki rakip
  arasına beyaz renkli köşe karesi sağ tarafta olacak şekilde yerleştirilir.


 

2.2. Başlangıçta bir taraf 16 adet açık
  renkli (beyaz), diğer taraf 16 adet koyu renkli (siyah) taşa sahiptir.
  Bunlar:


 
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
  
   
   
  
 

   


    
   


   

   

Bir adet
    beyaz şah (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Bir adet
    beyaz vezir (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    beyaz kale (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    beyaz fil (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    beyaz at (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Sekiz adet
    beyaz piyon (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Bir adet
    siyah şah (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Bir adet
    siyah vezir (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    siyah kale (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    siyah fil (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

İki adet
    siyah at (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

   


    
   


   

   

Sekiz adet
    siyah piyon (genellikle bu sembolle gösterilir)


   

 

2.3. Başlangıç konumu şöyledir:


 


  
 


 

2.4. Sekiz dik sütuna ‘dikey’ (file),
  sekiz yatay satıra da ‘yatay’ (rank), köşe köşeye değen aynı renkte karelerin
  oluşturduğu hatta ise ‘çapraz’ ya da ‘diyagonal’ (diagonal) denir.


 

Madde 3: Taşların
  Hareketleri


 

3.1. Hiç bir taş aynı renkte başka bir taşın
  bulunduğu bir kareye gidemez. Eğer bir taş rakip bir taşın olduğu kareye
  giderse, rakip taş yenmiş olur ve tahta dışına çıkar. 3.2-3.8 maddelerinde
  tarif edilen hareketlere göre rakip taşı yeme imkanı varsa, yiyecek olan taş
  bu kareye saldırıyor demektir.


 

3.2. Fil bulunduğu karenin çaprazlarında
  herhangi bir kareye gidebilir.


 

3.3. Kale bulunduğu karenin dikey ve
  yataylarında herhangi bir kareye gidebilir.


 

3.4. Vezir bulunduğu karenin dikey, yatay
  ve çaprazlarında herhangi bir kareye gidebilir.


 

3.5. Fil, kale veya vezirle bu hamleler
  yapılırken, hamle yolu üzerinde bulunan bir taşınn üzerinden atlanamaz.


 

3.6. At yatay, dikey ya da çapraz yönde
  olmamak şartıyla bulunduğu kareye en yakın karelerden birine gidebilir. Madde
  3.1 gözönüne alındığında, hamlesini yapan bir at bitişik karelerden geömiyor
  sayılır.


 

3.7. a) Piyon bulunduğu dikeyde önündeki boş
  kareye doğru ilerler, ya da,


 

b) İlk hareketinde, (a) paragrafında
  yazdığı gibi bir kare ilerleyebilir veya bulunduğu dikeyde önündeki her iki
  karenin de boş olması şartıyla iki kare ilerleyebilir, ya da


 

c) Yan dikeyde bir önünde bulunan (ön
  çaprazda) rakip taşı yiyerek bu kareye gidebilir.


 

d) Bir piyon ilk hareketinde iki kare
  ilerleyip rakip piyonla yanyana gelirse, rakip piyon bu piyonu sanki bir kare
  ilerlemiş gibi kabul ederek yiyebilir. Bu hak sadece ilk defasında, yani iki
  kare çıkışı yapılır yapılmaz geçerlidir, bu harekete ‘geçerken alma’ (en
  passant) denir.


 

e) Bir piyon bulunduğu ilk konumdan
  ilerleyerek son sıraya (rakibin ilk yatayı) vardığında, aynı hamlenin bir
  parçası olarak aynı renkte bir vezir, veya bir kale, veya bir fil, veya bir
  at ile değiştirilir. Oyuncunun tercihi daha önce yenmiş olan taşlarla sınırlı
  değildir. Bu piyon hareketine ‘terfi’ denir ve yerine konan taş kurallara
  uygun olarak derhal devreye girer.


 

3.8. a) Şahın iki türlü hareketi vardır.


 

bir veya daha fazla rakip
  taş tarafından tehdit edilmemesi şartıyla komşu karelere gidebilir.


 

Rakip taşlar hareket
  edemiyor bile olsalar, tehdit yapıyor sayılırlar.


 

b) Rok. Bu şahla aynı sırada bulunan
  aynı renkli kalenin ortak hareketidir. Bu iki taşın hareketi tek bir hamle
  sayılır; şah bulunduğu kareden kaleye doğru iki kare ilerler ve ardından kale
  şahın üstünden atlayarak bir kare yanına (komşu kareye) konarak yapılır.


 

1) Şu durumlarda rok yapmak artık
  mümkün değildir:


 

- şah daha önce oynamışsa,
  ya da


 

- ilgili kale daha önce
  oynamışsa.


 

2) Şu durumlarda rok yapmak geçici
  olarak mümkün değildir:


 

- şahın durduğu, rok atarken
  geçeceği ve rok attığında gideceği kareler rakip taşlarca tehdit ediliyorsa,
  ya da


 

- Rok atılacak kale ile
  arasında herhangi bir taş varsa.


 

b) Rakip taş ya da taşlar tarafından
  tehdit ediliyorsa, bu taş ya da taşlar hareket edemiyor bile olsalar şah
  tehdit altındadır. (şah çekilmiştir)


 

Şah çekmeyi beyan etmek
  zorunlu değildir.


 

Oyuncular şahlarını tehdit
  altında bırakacak hamle yapamazlar.


 

Madde 4: Taşların
  Oynatılması


 

4.1. Hamleler tek elle yapılmalıdır.


 

4.2. Önceden niyetini belli etmek
  şartıyla (örneğin ‘düzeltiyorum’ veya ‘j’adoube – jadob’ diyerek) oyuncu bir
  ya da daha fazla taşı düzeltebilir.


 

4.3. Madde 4.2.’de açıklanan durum hariç,
  sıradaki oyuncu bilerek


 

a) birden fazla taşa dokunmuşsa,
  oynayabileceği ya da yiyebileceği ilk dokunduğu taşı oynamalı ya da
  yemelidir, ya da


 

b) iki taraftan da birer taşa
  dokunmuşsa, dokunduğu kendi taşıyla dokunduğu rakip taşı almalıdır, bu mümkün
  değilse oynanabilecek ya da yenebilecek ilk dokunduğu taşı oynamalı ya da
  yemelidir. Hangisine önce dokunduğu belli değilse oyuncunun öncelikle kendi
  taşı dokunulmuş sayılır.


 

4.4. a) Eğer oyuncu şah ve kalesine bilerek dokunmuşsa bu
  kaleyle mümkünse rok atmalıdır.


 

b) Eğer oyuncu bilerek kalesini ve
  sonra şahını tutmuşsa bu hamlede bu yöne rok atamaz ve madde 4.3.a uygulanır.


 

4.5. Eğer oyuncu rok yapmaya niyetlenerek
  aynı anda şah ve kalesini tutmuş fakat bu yöne rok atması mümkün değilse
  diğer tarafa rok atmakla şahını oynamak arasında tercih yapar, şahın yapacak
  hamlesi yoksa dilediği hamleyi yapmakta serbesttir.


 

4.6. Dokunulan taşların hiçbiri
  oynanamıyor ya da yenemiyorsa, oyuncu herhangi bir hamle yapabilir.


 

4.7. Rakibi bu maddelerden herhangi
  birini ihlal etmiş bir oyuncu, kendisi bir taşa bilerek dokunursa bu konuda
  herhangi bir hak iddia edemez.


 

4.8. Bir taş kurallara uygun bir hamle
  olarak ya da bir hamlenin kısmı olarak bir kareye bırakılmışsa bu taş başka
  bir yere oynanamaz. Hamle, madde 3’de belirtilen şartlar yerine
  getirildiğinde yapılmış olur.


 

Madde 5: Oyunun
  Bitişi


 

5.1. a) Oyun, rakibini kurallara uygun bir hamleyle mat
  yapan oyuncu tarafından kazanılır. Mat yapan hamlenin kurallara uygun bir
  hamle olması halinde, oyun derhal sona erer.


 

b) Rakibi oyunu terkeden oyuncu oyunu
  kazanır. Oyun derhal sona erer.


 

5.2. a) Sırada olan oyuncu kurallara uygun bir hamle
  yapamıyor ve şahı da tehdit altında bulunmuyor ise oyun berabere biter. Bu
  durumda oyun ‘pat’ olarak bitmiş olur. Pat yapan hamlenin kurallara uygun bir
  hamle olması halinde, oyun derhal sona erer.


 

b) Her iki taraf için de herhangi bir
  dizi hamle ile, rakip şahı mat yapmak mümkün değilse oyun berabere biter.
  Oyun ‘ölü konum’ ile bitmiş olur. Bu konumu ortaya çıkaran hamlenin kurallara
  uygun bir hamle olması halinde, oyun derhal sona erer.


 

c) İki taraf oyun sırasında aralarında
  anlaşırlarsa oyun berabere biter. Oyun derhal sona erer. (bkz. Madde 9.1.)


 

d) Belli bir konum tahtada üç defa
  tekrarlanmış veya yapılacak hamleyle tekrarlanıyorsa oyun berabere
  yapılabilir. (bkz. Madde 9.2.)


 

e) Son 50 hamle her iki oyuncu
  tarafından da piyon sürmeden ve taş yenmeden geçirilmişse oyun berabere
  yapılabilir. (bkz. Madde 9.3.)


 

Madde 6 : Satranç
  Saati


 

6.1. ‘Satranç Saati’, aynı anda sadece
  biri çalışabilecek şekilde birbirine bir mekanizmayla bağlanmış iki
  göstergeli bir saattir. Satranç Kuralları içinde ‘saat’ bu iki göstergeden
  biri anlamına gelir.


 

‘Bayrak Düşmesi’ ise
  oyuncuya tanınan zamanın bitmesi anlamına gelir.


 

6.2. a) Satranç saati kullanıldığında ya her bir oyuncuya
  belirli bir sayıda hamle veya tüm hamleleri için belirli bir zaman verilir,
  ya da baştan verilen belirli bir süre haricinde oyuncular her hamle için ek
  bir süre daha alırlar. Bunlar baştan belirtilmelidir.


 

Oyuncunun bir önceki zaman
  diliminden artırdığı süre yine kendisinindir, toplam zamanına eklenir,
  ‘eklemeli’ tempoda böyle değildir.


 

b) ‘Eklemeli’ tempoda ise her bir
  oyuncuya ‘esas’ düşünme süresi ve her bir hamle için ‘ek’ düşünme süresi
  verilir. Esas süre ancak ek süre bittiğinde geri saymaya başlar. Ek süre
  bitmeden saate basması halinde oyuncunun esas süresi değişmez, ek sürenin ne
  kadarını kullandığı önemli değildir.


 

6.3. Her iki göstergede de birer ‘bayrak’
  vardır. Bayraklardan biri düşer düşmez Madde 6.2.a’daki şartlar gözden
  geçirilmelidir


 

6.4. Oyun başlamadan önce, hakem
  saatlerin nereye konacağına karar verir.


 

6.5. Oyunun başlangıcı için belirtilen
  saatte beyaz oyuncunun saati çalıştırılarak oyun başlatılır.


 

6.6. Oyunun başlangıcında her iki oyuncu
  da mevcut değilse, yarışma tüzüğünde başkaca bir kural belirtilmemiş veya
  hakem farklı bir karar vermiyorsa, beyaz taşlarla oynayacak oyuncu gelene
  kadarki zamanı kaybeder.


 

6.7. Programda belirtilen oyun başlangıç
  saatine göre bir saatten fazla geç gelen oyuncu(lar) turnuva tüzüğü ya da
  hakem aksi karar vermemişse oyunu kaybeder.


 

6.8. a) Oyun sırasında, hamlesini tahta
  üzerinde yapmış olan oyuncu kendi saatini durduracak ve rakibininkini
  çalıştıracaktır. Oyuncunun saatini durdurmasına engel olunmamalıdır. Eğer
  yapılmış olan son hamle oyunu sona erdirmiyorsa, saate basmadıkça hamlesini
  tamamlamış sayılmaz(Bkz. Madde 5.1, 5.2).


 

Oyuncunun tahta üzerinde
  hamle yapmasıyla saate basması arasındaki süre oyuncuya verilen sürenin bir
  parçası sayılır.


 

b) Saate hamle yapılan elle basılır.
  Saat tuşunun üzerinde parmak bekletmek, ya da eli az üstünde tutmak yasaktır.


 

c) Oyuncular saate ölçülü
  davranmalıdırlar. Saate kuvvetli basmak, ele almak ya da devirmek yasaktır.
  Aksi haller Madde 13.4’e göre cezalandırılacaktır.


 

d) Eğer bir oyuncu saati
  kullanamıyorsa, hekemce kabul edilebilir bir yardımcı kendisine temin
  edilebilir. Saatler hakem tarafından uygun bir şekilde ayarlanacaktır.


 

6.9. Hakemin şahit olması, ya da
  oyunculardan birinin yapacağı geçerli bir iddia durumunda bayrak düşmüş
  olarak kabul edilir.


 

6.10. Madde 5.1 veya 5.2.a, b veya c
  maddelerinin birindeki durumlar haricinde, eğer bir oyuncu belirtilen süre
  içinde belirtilen belli sayıdaki hamleyi yapmamışsa oyunu kaybeder. Eğer son
  konumda, rakip oyuncunun herhangi bir dizi hamle sonunda, hatta en kötü karşı
  oyuna rağmen şah-mat yapma imkanı yoksa oyun berabere biter.


 

6.11. Görünür bir kusur yoksa, saatlerdeki
  göstergeler esas alınır. Bariz bir kusur olması halinde saat değiştirilir. Değişim
  sırasında hakem en iyi kanaatini kullanarak zamanları belirleyecektir.


 

6.12. Her iki bayrak da düşmüşse ve
  hangisinin daha önce düştüğü tesbit edilemiyorsa, oyun devam eder.


 

6.13. a) Oyuna müdahele etmesi gerektiğinde, hakem
  saatleri durduracaktır.


 

b) Hakemin yardımı gerekliyse oyuncu
  saati durdurabilir, örnek olarak piyon terfisinin sözkonusu olduğu bir
  durumda, gereken taş oyuncunun elinde olmayabilir.


 

c) Oyunun ne zaman tekrar başlayacağına
  hakem karar verir.


 

d) Hakem çağırmak için oyunculardan
  biri saatleri durdurmuşsa, hakem oyuncunun saati durdurmasının gerekli olup
  olmadığını değerlendirecektir. Eğer oyuncunun saati durdurmak için haklı bir
  gerekçesi yoksa, oyuncu madde 13.4’e göre cezalandırılacaktır.


 

6.14. Kuraldışı bir durum oluşmuş ve/veya
  taşlar daha önceki bir konuma döndürülecekse, hakem zamanları ayarlamak için
  en iyi kanaatini kullanacaktır. Eğer gerekliyse, saatin hamle sayacını da
  ayarlayacaktır.


 

6.15. Tahtadaki konumu, numarasız veya
  numaralarıyla beraber hamleleri ve zamanları gösteren ekran, monitör, veya
  gösterim panoları turnuva salonunda kullanılabilir, ama oyuncular bunları
  temel alarak herhangi bir iddiada bulunamaz.


 

Madde 7 : Kuraldışı
  Durumlar


 

7.1. a) Oyun esnasında başlangıç konumunun
  yanlış olarak oyuna başlandığı farkedilirse oyun iptal olacak ve yenisi
  oynanacaktır.


 

b) Oyun esnasında farkedilen yanlışlık
  sadece Madde 2.1.’in ihlali ise oyun devam eder, fakat o andaki konum doğru
  yerleştirilmiş bir tahtaya aktarılır.


 

7.2. Oyuncular ters renklerde oyuna
  başlamışlarsa, hakemin aksi yönde bir kararı olmazsa oyun devam eder.


 

7.3. Eğer bir oyuncu bir, ya da birden
  fazla taşı devirir, yerlerini bozarsa bunları kendi zamanı içinde doğru
  yerlerine koyacaktır. Eğer gerekliyse, rakip veya oyuncunun kendisi saatleri
  durduracak ve hakemden yardım isteyecektir. Hakem, taşları bozan oyuncuya
  ceza verebilir.


 

7.4. a) Eğer oyun esnasında kuraldışı bir
  hamlenin yapılmış olduğu belirlenirse konum kuraldışı hamlenin hemen öncesine
  getirilecektir. Kuraldışı durumun hemen öncesi belirlenemiyorsa oyun bundan
  önceki belirlenebilen son konumdan devam edecektir. Saatler Madde 6.14.’e
  göre ayarlanır. Madde 4.3.’e göre kuraldışı hamle yerine başka bir hamle
  yapılır. Oyun bundan sonra devam edecektir.


 

b) Madde 7.4.a'ya göre gerekli uygulama
  yapıldıktan sonra, ilk iki kez için hakem rakip oyuncuya her seferinde iki
  dakika ekleyecektir;aynı oyuncunun üçüncü defa kuraldışı hamle yapması
  halinde, oyun bu oyuncu için hakem tarafından kayıp ilan edilecektir.


 

7.5. Eğer oyun esnasında taşların doğru
  yerlerinden kaydığı belirlenirse, konum kuraldışı hamlenin hemen öncesine
  getirilecektir. Kuraldışı durumun hemen öncesi belirlenemiyorsa, oyun bundan
  önceki belirlenebilen son konumdan devam edecektir. Saatler Madde 6.14.’e
  göre ayarlanır. Oyun bundan sonra devam edecektir.


 

Madde 8 : Hamlelerin
  Kaydedilmesi


 

8.1. Oyun boyunca her oyuncu kendi
  hamlelerini ve rakibinin hamlelerini, cebirsel notasyonla (bkz. Ek E) hamle
  hamle ve mümkün olduğunca açık ve okunaklı olarak yarışmaya ait notasyon
  kağıdına yazacaklardır.


 

Bir oyuncu, eğer isterse
  rakibinin hamlesine, kaydetmeden önce cevap verebilir. Yenisini yapmadan önce
  öncekini kaydetmek zorundadır. Beraberlik teklifi her iki notasyon kağıdına
  da kaydedilmelidir. (bkz. Ek E.12)


 

Bir oyuncu yazamıyorsa
  hakemin oyunun başında karar vereceği bir miktar süre saatinden düşülecektir.
  Eger bir oyuncu saate basamıyorsa, hakemin kabul edebileceği bir yardımcı
  kendisine saate basılması için verilebilir. Saatler hakem tarafından adil bir
  şekilde ayarlanacaktır.


 

8.2. Notasyon kağıdı istediği an hakeme
  açık olacaktır.


 

8.3. Not

Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam35
Toplam Ziyaret172795
Döviz Bilgileri
AlışSatış
Dolar34.651034.7899
Euro36.488136.6343
Hava Durumu
Saat
Özel satranç dersi

www.ozelsatrancdersi.net


reklam 2